COĞRAFYACILAR
-1-
TALES
Ege kıyısında bulunan Milet'te doğmuştur.İlk büyük astronomi bilgilerindendir. M.Ö 28 Mayıs 585'te güneş tutulmasını önceden hesapladı. Ay ve Güneş tutulmalarını saptamayı başarmış, ama tutulmaların nasıl olduğunu açıklayamamıştır. Dünya'yı oluşturan temel yapının su olduğunu öne sürdü. Tales yeryüzünün kocaman bir ada gibi büyük bir okyanusun üzerin de yüzdüğünü yer sarsıntılarının adanın zaman zaman titremesinden kaynaklandığını öne sürdü. Tales , Dünya'nın, Evren'in merkezinde bulunduğunu ; akıntılarıyla depremleri ve su kaynaklarını oluşturan bir su kütlesi içerdiğini kabul etmiştir.
ANAKSİMENDROS ( EVRENİN BABASI)
Miletos'da Sokrates öncesi dönemde yaşamış iyonlu bir filozoftur.O hem bir doğa filozofu hem de bir doğa araştırmacısıdır. Her iki alanda da çığır açmıştır.Bilime önderlik yapan ve evrene farklı gözle bakıp inceleyen ilk kişidir. Astronominin kurucusu sayılır ve ilk kez kozmoloji ya da dünya üzerinde sistematik felsefe görüşü geliştiren filozoftur.
Dünyamızın bir Evren yani planlı bir şekilde düzenlenmiş bir bütün olduğunu ilk kez o ifade etmiştir. Anaksimendros'un mitolojiyi kullanmadan evreni açıklamaya çalışması onu bu konuda kendinden önce yazan yazarlardan ayırır.Tarihe en büyük katkısı Evren hakkında ve hayat hakkında yazdıklarıdır.Bu yüzden Evrenin Babası olarak adlandırılır.
Bilinen Dünya'nın bir haritasını çizmiştir.Ussal çıkarımlara önem veren bir düşünür olduğundan simetriye ağırlık vermiştir.
Onun kuramında ki yenilik yerin şu yada bu biçimde göklerde bir yerlerde asılı olduğu ya da bir yerden destek aldığı biçiminde ki eski kanıyı reddetmesidir.Ona göre yeryüzü şekil bakımından silindir biçiminde ve yüksekliği genişliğinin üçte biri kadardır.İki düz yüzeyden biri üzerinde biz yürüyoruz, öteki bunun karşısın da bulunuyor ve yer evrenin merkezinde desteksiz bir konumda durmaktadır çünkü herhangi bir yönde hareket etmesi için bir neden yoktur, bundan dolayı da hareketsizdir.
Meteoru ve depremi fizik yönünden ilk o açıklamıştır.Gök haritalarını çıkarırken geometriden ve matematiksel orandan yararlanmıştır. Gnomonu (gök ölçüsü) , o bulmuş ve güneş saatinin yanına dikmiştir.Ayrıca ilk haritayı çizen bir Sphaere yani gök küresi planlayıp gerçekleştiren de yine o'dur.
Ama özellikle yeryüzünün boşlukta durduğunu keşfetmesi ve bunu matematiksel yönden açıklaması o gün için duyulmamış bir varsayımdır.
ANAKSİMENES
Doğa filozofu ve geleneksel olarak Batı dünyasının ilk filozofları kabul edilen Miletos'lu üç düşünürün sonuncusudur.
Anaksimenes, aynı Anaksimendros gibi bir fizikçi, bir doğa bilimcisidir.O da doğa olaylarını , bir doğa bilimcisi gibi açıklamak istemiştir.Bunun için, onun açıklamalarında da dini yorumlara rastlanmaz.
Talas'in SU ana maddesinin yerini , Anaksimenes de HAVA alır.Ona göre herşey havadan oluşur. Hava hem gevşeyen hem de sıkışabilen birşeydir.Hava gevşeyince yukarıya doğru yükselen ateş olur.Hava sıkışınca önce buhar ve duman olur.Bu duman ve buhar bulutları daha çok sıkışınca yağmur olur, su olur.Suyun sıkışması sonucunda önce çamur, sonra toprak, en sonra da taş olur.O halde ateş-su-toprak , öz olarak hava ve onun gevşeyip sıkışmasının dereceleridir. Bu nedenle sıcaklık ve kuruluk seyrekliği ifade ederken , soğukluk ve ıslaklık yoğunlaşmış maddeyle ilişkilidir.
Yeryüzünü tepsiye benzetmiştir. Yassılığından dolayı havanın üzerin de durduğunu söylemiştir. Kosmos'u soğuk ve hava sardığını söylemiştir.
Yıldızlar ona göre yeryüzünün altında değil çevresin de dolaştığını söylemiştir.
Ayın ışığını güneşten aldığını söylemiştir ve Ay tutulmasının doğru açıklamasını ilk olarak o yapmıştır.
Deprem kuramını ortaya koymuştur.Yer depreminin nedeninin yeryüzünün kendisi olduğunu söylemiştir. Ya sıvının gevşettiği ya ateşin kemirdiği yada içinde ki havanın şiddetinin sarstığı bir takım parçaların yeryüzünden kayıp düştüğünü söylemiştir.
Evrenin 7 bölümlü bağlantılı bir düzeni olduğunu söylemiştir.
1:Ayrılmamış(öge) yapısı
2:Yıldızların
3:Güneşin dolaştığı küre
4:Ayın küresi
5:Yağmur, gök gürültüsü , karı meydana getiren havanın birleşmesi ve dizilişi
6: Deniz, ırmaklar
7:Toprak
ARŞİMET
Antik dünyanın ilk ve en büyük bilim adamı olarak kabul edilir.
Hidrostatiğin ve mekaniğin temelini atmıştır. Arşimet , kendi adıyla tanınan Sıvıların Dengesi Kanununu da bulmuştur.Suya batırılan bir cismin taşırdığı suyun ağırlığı kadar kendi ağırlığından kaybettiğini fark ederek hamamdan BULDUM! diye bağırarak çıplak dışarı fırlamıştır.
Anlatıldığına göre , bir gün Kral 2. Hieron yaptırmış olduğu altın tacın içine kuyumcunun gümüş karıştırdığından kuşkulanmış ve bu sorunu çözmesi için Arşimet'e söylemiştir. Sorunu bir türlü çözemeyen Arşimet yıkanmak için gittiği hamamda , hamam havuzunun içindeyken ağırlığının azaldığını hissetmiş ve BULDUM! diye bağırarak hamamdan çıkmıştır.
Arşimet'in bulduğu şey ; su içine daldırılan bir cismin taşırdığı suyun ağırlığı kadar ağırlığını kaybetmesi ve taç için verilen altının taşırdığı ile tacın taşırdığı su karşılaştırıldığın da sorunun çözülebilmesiydi. Çünkü her maddenin özgül ağırlığı farklı olduğundan aynı ağırlıktaki farklı cisimler farklı hacme sahiptir.
Bu nedenle suya batırılan aynı ağırlıktaki iki farklı cisim farklı miktarlar da su taşırır.
ERATOSTHENES
Eratosthenes , geography kelimesini kullanan ilk kişidir ve coğrafya biliminin temellerini atmıştır.Ayrıca enlem ve boylam sistemini icat etmiştir.
Dünyanın çevresini hesaplayan ilk kişidir.Dünyanın çevresini stadyum uzunluk birimine göre hesaplamıştır.
Bunun yanı sıra eksen eğikliğini de hesaplayan ilk kişidir.Dünyanın Güneşe olan uzaklığını tam olarak hesaplamış ve 29 Şubat'ı kullanarak takvimlerde ortaya çıkan senkronizasyon problemini ortadan kaldırmıştır.
Coğrafi ve kartografik bilgilerini kullanarak paralel ve meridyenlerle yapılmış ilk dünya haritasını çizmiştir.
Eratosthenes Mısır'dan çıkmadan Dünya'nın çevresini ölçmüştür.Antik Mısır da Asvan şehri Yengeç Dönencesin de olduğu için yaz gündönümün de güneş tam tepedeyken gölge boyunun sıfır olduğunu biliyordu. Gnomonu kullanarak öğle vaktinde İskenderiye'deki gölge açısını ölçtü ve güneye doğru 7 12' olarak buldu ve pusula yardımı ile gölge açısını buldu.
HİPPARKOS
Anadolu'daki Nikea (İznik) kentinde doğmuştur.Yaşamının büyük bir kısmını Rodos'ta geçiren ve orada ölen Hipparkos daha çok yıldızlara ilişkin gözlemleriyle tanınır.Çıplak gözle görülen yıldızları parlaklıklarına göre sınıflandırdı. Ay'ın ve Güneş'in uzaklıklarını bulmaya yönelik çalışmlar yapmıştır. Matematiğin bir dalı olan Trigonometriyi bulmanın yanında yeryüzündeki her noktanın yerini enlem-boylam dereceleriyle belirtme yöntemini ilk uygulayan kişidir.
STRABON
Yunan tarihçi , coğrafyacı ve filozoftur.Yaşadığı dönemde bilinen yerlere yapılan göçlere ve hangi milletlerin yerleşmeler yaptığı üzerine gerçekleştirdiği çalışmalarla ün kazanmıştır.
.
Dünyanın ilk coğrafyacısıdır.
Antik Dünya hakkındaki coğrafya kitabıyla tanınmıştır. Geographika kitabı 17 cilt içerir.
Strabon , Kalkedon'dan bahsederken "Denizden biraz içerde , içinde küçük timsahların yaşadığı bir pınar vardı."demiştir.Bu timsahlı pınarın Kadıköy'ün hangi tarafın da olduğu bilinmemektedir.
Strabon aynı zaman da Antik Dönemde volkanizmanın ilk neden/sonuç ilişkisine dayanan açıklamasını yapan yer bilimcidir.
HEREDATİOS(Coğrafyanın Babası)
Hekataios, küçük bir kısmı günümüze kadar ulaşan Historia adlı eserinde Yunan gelenek ve mitolojisini tanıtmış, Asya ve Avrupa'nın tasvirini veren iki bölümlük Dünya Turu adlı diğer bir eserinde ise, gezip gördüğü yerlerin fiziki ve beşeri coğrafyası hakkında ayrıntılı bilgiler vermiştir.
Gemicilerden , tacirlerden ve kendi gezilerinden elde ettiği bilgileri bir araya getirerek, ilk defa tasviri coğrafyaya ilişkin bilgiler bir yapıt yazdı.Bu yapıt onun "Coğrafyanın Babası unvanını" kazandırdı.
Yeryüzünün dairesel olduğuna ve çevresinin okyanusla çevrilmiş bulunduğuna inanıyordu.Akdeniz, Karadeniz ve Hazar Denizi'ne kabaca işaret edilmiş ve Yeryüzü, bu denizlerle iki parçaya bölünmüştü; kuzeyde Avrupa ve güneyde Asya ve Afrika bulunuyordu.Nil nehrinin , Yeryüzünü çevreleyen okyanustan çıktığını varsaymıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder